ગુજરાત સરકારનું માહિતી અને પ્રસારણ વિભાગ, જે પોતાને સરકાર અને જનતા વચ્ચેના સંવાદસેતુ તરીકે ગણાવે છે, તેની નીતિઓમાં એક ઘોર વિસંગતતા સ્પષ્ટ દેખાય છે. એક તરફ આ વિભાગ ‘Gujarat Information’ WhatsApp ચેનલ, ઇન્સ્ટાગ્રામ, અને ફેસબુક જેવા ડિજિટલ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરીને જનહિતલક્ષી નિર્ણયો, પ્રેસ રિલીઝ, અને યોજનાઓનો પ્રચાર કરે છે, તો બીજી તરફ ડિજિટલ મીડિયાને પત્રકાર તરીકેનો દરજ્જો આપવામાં સદંતર નિષ્ફળ રહે છે. આ બેવડી નીતિ માત્ર ડિજિટલ પત્રકારોનું અપમાન નથી, પરંતુ લોકશાહીના ચોથા સ્તંભની મૂળ ભાવના પર પણ કુઠારાઘાત છે.
માહિતી વિભાગની કચેરીઓમાં ફક્ત પરંપરાગત મીડિયા—એટલે કે છાપાં અને ટેલિવિઝન—ના પત્રકારોને જ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. સરકારી સમાચારોની માહિતી આપવા માટેના WhatsApp ગ્રૂપ્સ, ઈ-મેલ, અને અન્ય સંદેશાવ્યવહારના માધ્યમોમાં માત્ર આ પરંપરાગત મીડિયાને જ સ્થાન મળે છે. ડિજિટલ મીડિયા, જેમ કે Youtube, Web પોર્ટલ, ફેસબુક પેજ, ઇન્સ્ટાગ્રામ પેજ વગેરે જે આજના યુગમાં માહિતીના પ્રસારણનું સૌથી ઝડપી, વ્યાપક, અને લોકશાહી માધ્યમ છે, તેને આવા પ્લેટફોર્મમાંથી ઇરાદાપૂર્વક બાકાત રાખવામાં આવે છે. આ નીતિ એક સ્પષ્ટ ભેદભાવ દર્શાવે છે, જે આધુનિક પત્રકારત્વની વાસ્તવિકતાને નકારી કાઢે છે.
આ વિસંગતતાની સૌથી મોટી વિડંબના એ છે કે, માહિતી વિભાગ પોતે ડિજિટલ પ્લેટફોર્મની શક્તિનો ઉપયોગ કરે છે. તેમની પ્રેસનોટમાં જણાવ્યા મુજબ, ‘Gujarat Information’ WhatsApp ચેનલ (https://whatsapp.com/channel/0029VaTfD2nKwqSbFOGPlm22) દ્વારા એ ઉપરાંત (Youtube, ફેસબૂક, X, ઇન્સ્ટાગ્રામ) સરકારી નિર્ણયો, પ્રેસ રિલીઝ, યોજનાકીય માહિતી, વિડિયો લિંક, અને ક્રિએટિવ ઇમેજ દૈનિક ધોરણે શેર કરવામાં આવે છે. જો વિભાગ ડિજિટલ માધ્યમની અસરકારકતા અને પહોંચને સ્વીકારે છે, તો પછી ડિજિટલ મીડિયામાં કામ કરતા પત્રકારોને શા માટે બીજા દરજ્જાના નાગરિકની જેમ ગણવામાં આવે છે? આવી નીતિ એક પ્રકારનું દંભ છે, જે સરકારની પોતાની પારદર્શિતા અને જવાબદારીના દાવાને પોકળ બનાવે છે.
ડિજિટલ મીડિયા આજે માત્ર એક વૈકલ્પિક માધ્યમ નથી, પરંતુ લાખો લોકો સુધી માહિતી પહોંચાડવાનું સૌથી શક્તિશાળી અને ઝડપી સાધન છે. ગુજરાતમાં, જ્યાં ઇન્ટરનેટનો વ્યાપ અને સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ ઝડપથી વધી રહ્યો છે, ડિજિટલ પત્રકારો ગામડાઓથી લઈને મહાનગરો સુધીના સમાચારોને સચોટ અને ત્વરિત રીતે જનતા સુધી પહોંચાડે છે. તેમની ભૂમિકા પરંપરાગત મીડિયા કરતાં ઓછી નથી, બલ્કે ઘણી રીતે વધુ ગતિશીલ અને પ્રભાવશાળી છે. છતાં, માહિતી વિભાગની આ જૂનવાણી નીતિ તેમના યોગદાનને નજરઅંદાજ કરે છે અને તેમની સાથે ઘોર અન્યાય કરે છે.
આ બેધારી નીતિની કડક નિંદા કરવી અનિવાર્ય છે. એક તરફ સરકાર ડિજિટલ ઇન્ડિયા અને ટેકનોલોજીના ઉપયોગની વાતો કરે છે, તો બીજી તરફ તેનું માહિતી વિભાગ ડિજિટલ પત્રકારોને હાંસિયામાં ધકેલે છે. આ નીતિ લોકશાહીના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો—અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા અને માહિતીના સમાન વિતરણ—ની વિરુદ્ધ છે. ડિજિટલ મીડિયાને અવગણીને, સરકાર ન માત્ર પત્રકારોનું મનોબળ તોડે છે, પરંતુ જનતાના જાણવાના અધિકારને પણ ખોરવે છે.
માહિતી વિભાગે તાત્કાલિક પોતાની નીતિઓનું પુનરાવલોકન કરવું જોઈએ. ડિજિટલ પત્રકારોને સરકારી માહિતીની સીધી ઍક્સેસ આપવી, તેમને પ્રેસ ગ્રૂપ્સમાં સામેલ કરવા, અને તેમના યોગદાનને યોગ્ય માન-સન્માન આપવું એ આધુનિક યુગની માંગ છે. જો આ નહીં થાય, તો માહિતી વિભાગની આ ભેદભાવપૂર્ણ નીતિ એક લાંછન તરીકે યાદ રહેશે, જે સરકારની પોતાની વિશ્વસનીયતા અને પારદર્શિતાને ખોટી પાડશે.
ગુજરાત સરકારે આ મુદ્દે ઝડપથી પગલાં લઈ, ડિજિટલ મીડિયાને તેનું યોગ્ય સ્થાન આપવું જોઈએ. આજના ડિજિટલ યુગમાં, જ્યાં માહિતીનો પ્રવાહ ઝડપથી બદલાય છે, આવી પછાત માનસિકતા રાખવી એ ન માત્ર અન્યાયી છે, પરંતુ સરકારની પોતાની પ્રગતિશીલ ઇમેજને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. ડિજિટલ પત્રકારોની શક્તિને સ્વીકારી, તેમને સમાન ગૌરવ આપવું એ ન માત્ર સમયની જરૂરિયાત છે, પરંતુ લોકશાહીની મજબૂતી માટે પણ અનિવાર્ય છે.