✍️ હરીશ આર્ટ વાપી
શિક્ષણ એ માનવ જીવનની સૌથી મહત્વની ચાવી છે. શિક્ષણ માત્ર શીખવાનું નામ નથી, પણ એ માનવીને જીવન જીવવાની સાચી દિશા આપે છે. શિક્ષણથી માનવીના વિચારો વિકસે છે, અને જીવનમાં યોગ્ય નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વધે છે. આજના યુગમાં શિક્ષણ એ સમૃદ્ધિ અને સફળતાની પ્રથમ સીડી છે.
શિક્ષણ વ્યક્તિને અંધકારમાંથી પ્રકાશ તરફ લઈ જાય છે. જે રીતે દીવો ઘરના અંધકારને દૂર કરે છે, તેવી જ રીતે શિક્ષણ અજ્ઞાનતાનો નાશ કરે છે. શિક્ષિત વ્યક્તિ સમાજમાં પોતાની ઓળખ બનાવી શકે છે. શિક્ષણથી માણસના અંદર સ્વાવલંબન, આત્મવિશ્વાસ અને પોતાના હક માટે લડવાની તાકાત આવે છે.
દરેક બાળકમાં કોઈ ન કોઈ વિશેષતા હોય છે, પરંતુ એ વિશેષતાને ઓળખવા અને વિકસાવવા માટે શિક્ષણ જ મદદરૂપ થાય છે. શિક્ષણ માણસના વ્યક્તિત્વને ઘડે છે. શિક્ષિત માણસ પોતાના પરિવાર, સમાજ અને દેશ માટે ઉપયોગી સાબિત થાય છે. શિક્ષણથી જ આપણે લોકશાહી, સમાજસેવા, અને નૈતિક મૂલ્યોનું મહત્ત્વ સમજીએ છીએ.
ગાંધીજી કહેતા, “શિક્ષણ એ આપણા જીવનનો સમગ્ર વિકાસ છે – શરીર, મન અને આત્માનો.” તેથી શિક્ષણ માત્ર પુસ્તકોની હદ સુધી મર્યાદિત નથી, તે જીવન જીવવાની કળા પણ શીખવે છે. શિક્ષિત સ્ત્રી એક કુટુંબને આખા સમાજને શીખવી શકે છે. એટલે કહ્યું છે કે, “એક પુરુષને શિક્ષણ આપો એટલે એક માણસને શિક્ષિત કરો, પરંતુ એક સ્ત્રીને શિક્ષણ આપો એટલે આખું પેઢી શિક્ષિત થાય.”
આજના યુગમાં શિક્ષણના માધ્યમો બદલાયા છે. ઓનલાઈન શિક્ષણ, સ્માર્ટ ક્લાસ, મોબાઇલ એપ્લિકેશન જેવા નવા સાધનોનું આગમન થયું છે. પણ શિક્ષણના મૂળ તત્વો આજે પણ એ જ છે – દયાળુતા, શિસ્ત, પરિશ્રમ, અને આત્મવિશ્વાસ.
જ્યાં શિક્ષણ હોય છે ત્યાં સુધારાઓ સ્વાભાવિક હોય છે. શિક્ષણથી જાતિય ભેદભાવ, અંધશ્રદ્ધા, અને જૂની પરંપરાઓનો અંત આવી શકે છે. શિક્ષિત સમાજ દેશના વિકાસ માટે પાયાનો પથ્થર છે.
શિક્ષણ એ સંસ્કાર આપે છે. સંપત્તિ છીનવી શકાય છે, પણ સંસ્કાર અને જ્ઞાન ક્યારેય નહીં. તેથી આજે માતા-પિતાને, શિક્ષકને અને સમાજને મળીને આવા પ્રયત્નો કરવા જોઈએ કે દરેક બાળક શિક્ષિત બને.
અંતે એટલું જ કહી શકાય કે –
“શિક્ષણ એ ભવિષ્યનો દીવો છે. એ દીવો દરેક ઘરમાં પ્રગટે એ જ સાચું વિકાસ છે.”
હરીશ આર્ટ વાપી