નર્મદા ડેમ (સરદાર સરોવર) હાલમાં તેની મહત્તમ સપાટી 138.68 મીટર સુધી પહોંચી ગયો છે, જે ગુજરાત માટે એક આનંદદાયક અને ગૌરવપૂર્ણ ક્ષણ છે. તાજેતરમાં ઉપરવાસમાંથી મોટી માત્રામાં પાણી આવતા, ડેમમાં પાણીની આવક 1 લાખ ક્યુસેકથી વધુ નોંધાઈ છે. આ સ્થિતિમાં ડેમ 100% ભરાઈ ગયો છે, એટલે વધારાનું પાણી સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા હવે નહિવત્ છે. તેમ છતાં, ડેમ મેનેજમેન્ટ ટીમ એન્જિનિયરીંગ સ્તરે ખૂબ જ સંયમપૂર્વક પાણીની જાવક અને દરવાજાનું સંચાલન કરી રહી છે.
હાલમાં નર્મદા ડેમમાંથી 68383 ક્યુસેક પાણી છોડવામાં આવી રહ્યું છે, જે ડેમની સલામતી અને નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં પૂરની શક્યતાઓ ટાળવા માટે આવશ્યક પગલું છે. પાણીના નિકાલ માટે હાલમાં એક દરવાજો 0.68 મીટર જેટલો ખોલવામાં આવ્યો છે. આ નિયંત્રણપૂર્ણ નિકાલ એન્જિનિયરોની વ્યૂહરચના અને તંત્રની તકનીકી કુશળતાનું પ્રતિબિંબ છે. પાણીની આવક અને જાવક વચ્ચે સંતુલન જાળવવાથી ડેમની રચનાત્મક સલામતી સાથે સાથે પાણીનો પુરતો ઉપયોગ પણ સુનિશ્ચિત થાય છે.
ગુજરાતના ખેડૂતો માટે સુવર્ણ અવસર
નર્મદા ડેમ 100 ટકા ભરાયો હોવાનો અર્થ એ છે કે ગુજરાતમાં આવનારા દિવસોમાં સિંચાઈ માટે પૂરતા પાણીનો પુરવઠો ઉપલબ્ધ રહેશે. ડેમની સંપૂર્ણ ક્ષમતા સાથે ભરાવાને કારણે દક્ષિણ ગુજરાત, સૌરાષ્ટ્ર અને ઉત્તર ગુજરાતના વિસ્તારોમાં આવનારા રબી અને ઉનાળુ પાક માટે પાણીની કોઈ તંગી રહેવાની નથી. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં વરસાદમાં અનિયમિતતા હોવા છતાં આ વર્ષ ડેમમાં પૂરતું જળભંડાર થવું એ રાજ્ય માટે શુભ સંકેત છે.
પીવાના પાણીની પૂરતી વ્યવસ્થા
નર્મદા ડેમ ગુજરાતના અનેક શહેરો અને ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પીવાના પાણી માટે પણ મુખ્ય સ્ત્રોત છે. ડેમ 100% ભરાવાને કારણે રાજ્યના લાખો નાગરિકો માટે પીવાના પાણીની ઉપલબ્ધતા લાંબા સમય સુધી સુનિશ્ચિત રહેશે. ખાસ કરીને ઉનાળાના મહિનાઓમાં, જ્યારે પાણીની તંગી સર્જાતી હોય છે, ત્યારે આ ભરાવ રાજ્ય માટે જીવનરેખા સમાન છે.
વહીવટી તંત્રની સાવચેતી
ડેમની ભરાવ સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને નર્મદા નદીના નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં વસતા લોકોને સાવચેતી રાખવા સૂચના આપવામાં આવી છે. તંત્ર દ્વારા સતત મોનીટરીંગ કરવામાં આવી રહ્યું છે જેથી પાણીની જાવકને નિયંત્રિત રાખી શકાય અને કોઈ પણ અણધારી પરિસ્થિતિથી બચી શકાય.
આ રીતે નર્મદા ડેમની પૂર્ણ ક્ષમતા સુધી ભરાવ માત્ર તકનીકી સિદ્ધિ જ નથી, પરંતુ ગુજરાતના જળ સંચાલન, કૃષિ વિકાસ અને પ્રજાજીવન માટે એક આશાવાદી સંકેત છે. વર્ષ 2025માં ગુજરાત માટે આ ભરાવને “જીવનદાયી નર્મદા” તરીકે યાદ રાખવામાં આવશે.