શુદ્ધ હૃદયવાળો જ સાચો પરાક્રમી – ભાગવતાચાર્ય શ્રી આશિષભાઈ વ્યાસ

બળથી નહીં, ભક્તિથી માપો પરાક્રમ

આજના સમયમાં લોકો પરાક્રમનો અર્થ બાહ્ય શક્તિથી લગાવે છે.
જે તલવાર ઉઠાવે તે યોદ્ધા, જે રાજ જીતી લે તે પરાક્રમી —
પણ સાચા અર્થમાં પરાક્રમનું માપ હૃદયની શુદ્ધતા છે.
જે મનુષ્યનું હૃદય નિર્મળ, નિSwાર્થ અને ધર્મમય હોય છે,
તે જ સાચો પરાક્રમી કહેવાય છે.

ભગવદ્ ગીતા નો પાઠ – સમભાવ એ જ પરાક્રમ

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ગીતા માં કહે છે —

“યઃ સર્વત્રાનભિસ્નેહઃ તત્તત્પ્રાપ્ય શુભાશુભમ્”
જે વ્યક્તિ સુખ–દુઃખ, લાભ–હાનિ, પ્રસંસા–નિંદામાં સમભાવ રાખે છે,
તે જ પરમ યોદ્ધા છે.

આ સમભાવ મનની તાલીમથી નહીં,
પણ હૃદયની શુદ્ધિથી પેદા થાય છે.
શુદ્ધ હૃદયમાં અહંકાર નથી, ઈર્ષ્યા નથી, દંભ નથી —
એવા હૃદયમાં જ ધર્મનો પ્રકાશ વસે છે.

શુદ્ધ હૃદયમાં વસે છે પરમાત્મા

શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે —

> “શુદ્ધ ચિત્તે પરમાત્મા વસે છે.”

જ્યાં મન નિર્મળ છે, ત્યાં ધૈર્ય, સત્ય અને શાંતિ પોતે વસે છે.
બહારની જીત તાત્કાલિક છે,
પણ અંદરના મનને જીતવું એ પરમ વિજય છે.
જે મનુષ્ય પોતાનાં સ્વાર્થ પર વિજય મેળવે છે,
તે જ ઈશ્વરનો પ્રિય ભક્ત બને છે.

રામ અને અર્જુનના પરાક્રમનું રહસ્ય

શ્રીરામે રાજ ગુમાવ્યો, વનવાસ ભોગવ્યો,
પરંતુ ધર્મમાંથી ક્યારેય વિમુખ થયા નહીં.
તે જ તેમનો પરાક્રમ હતો.
અર્જુનના હૃદયમાં યુદ્ધ પૂર્વે શંકા આવી,
પણ શ્રીકૃષ્ણના ઉપદેશથી તેણે મન શુદ્ધ કરીને
કર્તવ્યપથ પર આગળ વધ્યો.
આ એ પરાક્રમ છે,
જે લડાઈ બાહ્ય શત્રુઓ સામે નહીં,
પણ પોતાના સંશય સામે છે.

પરિસ્થિતિ નહીં, મનની સ્થિતિ નક્કી કરે વિજય

જીવનમાં અનેકવાર કઠિન સંજોગો આવે છે.
પરંતુ જે વ્યક્તિ હૃદયથી શુદ્ધ હોય છે,
તે ક્યારેય ભટકતો નથી.
તે એકલો હોય છતાં પરમાત્માની શક્તિ તેની સાથે હોય છે.
કારણ કે શુદ્ધ હૃદય એ ઈશ્વરનો અરીસો છે —
તેમાં દયા, ક્ષમા, કરુણા અને સત્યનો તેજ ઝળહળે છે.

સાચો પરાક્રમ — સત્ય માર્ગે અડગ રહેવું

જે વ્યક્તિ પોતાના ધર્મ, સંકલ્પ અને લક્ષ્યથી
ક્યારેય વિમુખ થતો નથી,
તે જ સાચો પરાક્રમી છે.
પરાક્રમ એટલે અન્યાય સામે ઊભા રહેવાની શક્તિ,
સંકટ વચ્ચે પણ સત્ય બોલવાની હિંમત,
અને સ્વાર્થ છોડીને ઈશ્વર માટે જીવવાની ભાવના.

હૃદય શુદ્ધ કરો — જીવન સફળ બનાવો

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ કહે છે —

“મન શુદ્ધ થાય તો કર્મ શુદ્ધ બને,
કર્મ શુદ્ધ બને તો જીવન સફળ બને.”

સાચો પરાક્રમ એ છે કે,
અમે આપણા દરેક કાર્યમાં પરમાત્માનો અંશ જોવો શીખીએ.
જો આપણે હૃદયથી કહીએ કે —
“આ કામ મારું નથી, ભગવાનનું છે”
તો ક્યારેય લક્ષ્યથી ભટકવાના પ્રશ્ન જ નથી.

અંતિમ વિચાર

પરાક્રમનું માપ શસ્ત્ર નહીં, પરંતુ શુદ્ધ હૃદય છે.
જે મનુષ્યના હૃદયમાં ઈર્ષ્યા નથી, સ્વાર્થ નથી, દંભ નથી —
તે જ મનુષ્ય સાચો પરાક્રમી છે.
એનું જીવન જ છે ભગવતભાવથી પરિપૂર્ણ પરાક્રમનું પ્રતિક.

—

🕉️ શુદ્ધ હૃદય — પરમાત્માનો નિવાસસ્થાન
🌐 https://sambhavsandesh.in